Xu hướng ăn chay đang ngày càng phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghiệp thực phẩm. Không chỉ có những khách hàng thuần chay, mà ngay cả những người ăn mặn cũng có nhu cầu sử dụng thực phẩm chay nhiều hơn, đặc biệt là giới trẻ. Điều này dẫn đến sự bùng nổ trong các lựa chọn thực đơn dựa trên thực vật tại các chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh nổi tiếng như Burger King, KFC, McDonald’s hay Taco Bell. Với sự tăng trưởng nhanh chóng của xu hướng ăn chay, việc mở nhà hàng chay đang là cơ hội lý tưởng cho những ai muốn bước chân vào lĩnh vực kinh doanh dịch vụ ăn uống này. 

1. Xu hướng ăn chay tại Việt Nam

Ăn chay từ lâu đã là chế độ ăn uống quen thuộc tồn tại trong nền ẩm thực Việt Nam. Hầu hết nhận thức chung trong cộng đồng người Việt về thói quen ăn thuần thực vật vì lý do tâm linh và tín ngưỡng. Theo đó, một trong năm giới luật của nhà Phật đã dạy không được sát sinh, phải tôn trọng sự sống của muôn loài. Chính vì thế, với một quốc gia có nền văn hóa Phật giáo lâu đời như Việt Nam thì bên cạnh những người ăn thuần chay, vào các ngày mùng một, ngày rằm, ngày lễ Vu Lan,… cũng đều thu hút lượng người ăn chay khá lớn. 

Cho đến những năm trở lại đây cùng với sự phát triển của thời đại số và mạng xã hội, mọi người dần được tiếp cận với nhiều thông tin hơn, mở ra cái nhìn mới về chế độ ăn thuần chay, không còn chỉ giới hạn trong những lý do về tâm linh hay tín ngưỡng. Từ nghiên cứu Whoqol-bref-WHO do Tổ chức Y tế Thế giới thực hiện với hơn 700 người dân sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh cho thấy chế độ ăn thuần chay đã đem lại tác động tích cực và mạnh mẽ đến chất lượng cuộc sống của họ. 

Thêm vào đó, nhờ có sự ảnh hưởng từ các fitness influencers, food influencers,… mà lối sống ăn thuần chay dần lan rộng và phủ sóng đến giới trẻ. Có rất nhiều tài khoản trên Facebook, Instagram và TikTok chia sẻ các món ăn và công thức chế biến từ thực vật được đông đảo các bạn trẻ yêu thích. Thêm vào đó, giới trẻ cũng ngày càng nhận thức rõ ràng hơn về lợi ích sử dụng thực phẩm chay, bắt đầu quan tâm nhiều đến sức khỏe và vóc dáng của mình, từ đó gia tăng tần suất ăn chay. 

Với những thay đổi của thị trường và sự phát triển của xu hướng ăn uống mới đã mở ra tiềm năng cho những ai mong muốn kinh doanh nhà hàng chay.  

2. Vì sao nên mở nhà hàng chay?

2.1. Thị trường mới nổi, chưa bão hòa

Tại Việt Nam, số lượng nhà hàng chay hiện nay có thể đếm trên đầu ngón tay, vẫn chưa có nhiều cạnh tranh như các loại hình nhà hàng khác. Chính điều này sẽ mang đến điều kiện tuyệt vời cho những ai muốn giành được thị phần và nắm bắt cơ hội dẫn đầu trong lĩnh vực kinh doanh nhà hàng chay này. 

2.2. Doanh thu và lợi nhuận cao

Việc chưa có quá nhiều người tham gia vào lĩnh vực kinh doanh nhà hàng chay, khi cung dưới cầu cũng là dấu hiệu cho thấy lợi nhuận cao. Thêm vào đó, thực phẩm chay không nhất thiết phải chế biến cầu kỳ như ẩm thực cao cấp. Nguyên liệu chế biến món ăn chay cũng vô cùng đơn giản, dễ tìm và có giá thành rẻ hơn rất nhiều so với các món ăn mặn nhưng vẫn có thể được bán với mức giá tương đương. Đặc biệt, tại một đất nước có khí hậu nhiệt đới ôn hòa như Việt Nam thì các thành phần như rau, củ, quả lại càng rẻ và dễ kiếm hơn, nhờ đó tiết kiệm được đáng kể chi phí thực phẩm và gia tăng lợi nhuận hiệu quả.

2.3. Xu hướng ăn chay ngày càng phổ biến

Trong rất nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra những lợi ích cụ thể của việc sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, và hầu hết mọi bệnh đều có thể chịu ảnh hưởng từ lối sống sử dụng thành phần động vật. Chính vì thế mà ngay cả những người không ăn thuần chay cũng đang cố gắng giảm tiêu thụ thịt, sữa và trứng nhằm phòng ngừa các loại bệnh và tăng cường sức khỏe của mình. Đồng thời các nhận thức về bảo vệ môi trường sống cũng được nâng cao càng thúc đẩy mọi người chuyển sang sử dụng thực phẩm hữu cơ nhiều hơn. Do vậy, xu hướng ăn chay là cơ hội tuyệt vời để kinh doanh nhà hàng chay. 

3. Kinh nghiệm mở nhà hàng chay thành công

3.1. Tìm hiểu về ẩm thực chay

Hiển nhiên rằng, trước khi bắt tay vào kinh doanh nhà hàng chay, bạn sẽ cần dành thời gian và công sức để tìm hiểu cặn kẽ về ẩm thực chay như chúng được phân loại thế nào, các cách chế biến và kết hợp nguyên liệu, hay các loại thực phẩm chay nổi bật để biết cách đáp ứng chính xác nhu cầu của khách hàng. 

Hầu hết mọi người đều do rằng thực phẩm chay chỉ xoay quanh rau, củ, quả và ngũ cốc, hoàn toàn không sử dụng đến các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật. Thế nhưng thực tế thì tùy vào từng hình thức mà mỗi người sẽ có chế độ ăn chay khác nhau. Cụ thể, ăn chay sẽ có ba hình thức phổ biến bao gồm ăn chay linh hoạt, ăn chay trường, và ăn thuần chay.

Trong đó, người ăn chay linh hoạt sẽ ưu tiên các thực phẩm thực vật nhưng cũng không loại bỏ hoàn toàn các thành phần có nguồn gốc động vật mà sử dụng song song với một lượng nhỏ, vừa đủ. Người ăn chay trường sẽ không ăn các loại thịt, cá, hải sản nhưng vẫn sử dụng sữa và trứng. Cuối cùng là người ăn thuần chay sẽ loại trừ tất cả thực phẩm có nguồn gốc từ động vật bao gồm thịt, cá, trứng và sữa. 

Hiểu được các chế độ ăn chay một cách đầy đủ sẽ cho phép bạn thiết kế thực đơn của mình đa dạng và hấp dẫn hơn, phù hợp với tất cả đối tượng và nhu cầu của khách hàng, thay vì chỉ gói gọn trong những món ăn thuần thực vật. Đồng thời, sự kết hợp nguyên liệu về cả hương vị lẫn màu sắc cũng đóng vai trò rất quan trọng. Cho dù là khách hàng thuần chay thì họ vẫn mong muốn được thưởng thức những món ăn chay kích thích vị giác và bắt mắt.

3.2. Nghiên cứu thị trường mục tiêu

Sau khi đã có cái nhìn rõ ràng hơn về ẩm thực chay thì bước tiếp theo bạn nên tiến hành nghiên cứu thị trường mục tiêu để thiết lập phạm vi kinh doanh cho nhà hàng của mình. Bạn cần biết được nhu cầu của khách hàng trong thị trường này có đủ tiềm năng để kinh doanh nhà hàng chay thành công hay không. Và nếu có, thì bạn phải xác định mức độ cạnh tranh để xây dựng chiến lược phát triển phù hợp nhằm tạo sự khác biệt giữa mình với các đối thủ khác.  

Đối với nghiên cứu thị trường mục tiêu, bạn sẽ cần tìm hiểu những thông tin cần thiết như nhân khẩu học của khách hàng ăn chay (bao gồm tuổi tác, giới tính, thu nhập,…), khả năng chi trả của họ cho mỗi bữa ăn tại nhà hàng, tần suất và thời điểm dùng bữa tại nhà hàng, cũng như họ thường đi một mình, hay đi theo nhóm với bạn bè, gia đình. Đừng quên rằng không phải thực khách nào đến nhà hàng chay cũng đều là người ăn chay. Một số khách hàng lựa chọn ăn chay còn vì mục đích sức khỏe hoặc chỉ đơn giản là thay đổi khẩu vị ăn uống so với thường ngày. Chính vì thế, cân bằng các món ăn trong thực đơn sẽ giúp bạn tạo ấn tượng với khách hàng của mình. 

Đến giai đoạn cuối cùng của nghiên cứu thị trường là tiến hành phân tích các đối thủ cùng kinh doanh nhà hàng chay trong khu vực của bạn. Hãy tìm hiểu xem đối thủ cạnh tranh trực tiếp với bạn là ai, họ là nhà hàng hoạt động độc lập hay nhượng quyền thương mại, vị trí nhà hàng của họ như thế nào, menu và giá bán ra sao, họ có yếu tố nào thu hút khách hàng,… Trả lời những câu hỏi này sẽ vẽ ra cho bạn một bức tranh toàn diện hơn về hiệu quả hoạt động của các nhà hàng chay, giúp bạn đẩy mạnh những điểm được khách hàng ưa chuộng và rút kinh nghiệm từ những thất bại của họ để hoàn thiện nhà hàng chay của mình.  

3.3. Tìm kiếm địa điểm phù hợp

Địa điểm là một trong những yếu tố vô cùng quan trọng quyết định đến sự thành bại của một hoạt động kinh doanh nhà hàng. Mặt bằng của bạn nên là những vị trí thuận tiện, dễ nhìn thấy, có đông người qua lại để thu hút cả những khách vãng lai, nhưng cũng cần đáp ứng các yêu cầu về mặt không gian phải rộng rãi, thanh tịnh và tạo cảm giác thoải mái. Các khu vực thích hợp để mở nhà hàng chay mà bạn có thể cân nhắc đến như gần chùa, miếu, đình đền, hoặc các phòng tập thể dục như yoga, pilates cho những ai muốn ăn chay giữ dáng. 

Cùng với việc tìm kiếm địa điểm thì các thiết kế về kiến trúc và bày trí nội thất cũng cần được chú trọng. Một trong những lý do mọi người đến nhà hàng dùng bữa, bao gồm cả các nhà hàng chay, chính là vì để thưởng thức bầu không khí và trải nghiệm ăn uống khác biệt so với khi dùng bữa tại nhà. Do vậy, bạn sẽ phải xác định phong cách chủ đạo để thiết kế đồng nhất trong tất cả chi tiết của nhà hàng. Thêm vào đó, không gian của một nhà hàng chay không nhất thiết phải được bày trí bởi những vật dụng quá đắt tiền, nhưng nhất định phải tạo được cảm giác nhẹ nhàng, thư thái và yên tĩnh.

3.4. Tuyển dụng nhân viên có kinh nghiệm

Chắc chắn rằng để một nhà hàng vận hành thành công sẽ không thể nào thiếu được yếu tố nhân viên. Nhất là với một nhà hàng chay thì việc tuyển dụng nhân viên đáng tin cậy lại càng đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Bởi bạn sẽ cần tuyển dụng được những người có sự am hiểu nhất định đối với ẩm thực chay, thái độ và tác phong cũng phải phù hợp với môi trường của nhà hàng chay để đảm bảo mang đến cho khách hàng trải nghiệm ăn uống trọn vẹn. Bạn có thể cân nhắc đến việc tuyển dụng các nhân viên thuần chay, họ là những người có kiến thức về lĩnh vực này hơn ai hết, nhờ đó hạn chế được các nguy cơ mắc lỗi trong quá trình chế biến và phục vụ món ăn. 

Một điểm lưu ý nhỏ là vấn đề đồng phục nhân viên cũng cần được đầu tư cẩn thận. Thông qua đồng phục để thể hiện phong cách của nhà hàng, đồng điệu với không gian, màu sắc, và xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp trong mắt khách hàng. 

3.5. Đảm bảo chi phí vận hành

Tuy rằng kinh doanh nhà hàng chay có thể giúp bạn tiết kiệm được phần nào chi phí thực phẩm để thu được lợi nhuận nhiều hơn, thế nhưng bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều chi phí khác trong quá trình vận hành như chi phí thuê mặt bằng, chi phí nhân sự, chi phí marketing, chi phí bảo trì thiết bị máy móc, tiền điện nước, cùng các chi phí phát sinh. Có thể thấy, mở một nhà hàng chay sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu đáng kể. Không chỉ vậy, bạn cũng cần có nguồn ngân sách dự trù để duy trì nhà hàng chay của mình trong khoảng thời gian đầu chưa có lợi nhuận. 

Cuối cùng, đừng quên xin giấy phép để nhà hàng có đủ điều kiện kinh doanh theo đúng pháp luật. Các loại giấy phép này cũng nên được tính vào chi phí vận hành của bạn, tuy nhiên không đáng kể. Một số loại giấy phép quan trọng cần có bao gồm giấy phép kinh doanh nhà hàng chay, giấy phép chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, giấy phép sử dụng tạm thời vỉa hè, giấy phép chứng nhận an toàn đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy,…

Kinh doanh nhà hàng chay không hề đơn giản. Thế nhưng với những cơ hội mà thị trường này mang lại, chỉ cần bạn có đủ kiến thức cần thiết cùng với chiến lược phát triển đúng đắn thì nhất định có thể nắm giữ khả năng thành công rất cao.