Nghệ thuật tạo hình cà phê, hay còn gọi là Latte Art là một kỹ thuật pha chế cà phê vô cùng đặc biệt của giới pha chế cà phê. Những tách cà phê được tạo hình rất đa dạng từ ngôi sao, trái tim, hoa lá, chim công, dòng suối, cho đến nhiều hình ảnh phức tạp hơn. Latte Art có thể được xem như một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời thỏa mãn cả về thị giác lẫn vị giác, và người Barista tạo nên những tác phẩm ấy chính là một nghệ nhân. Ngày nay, Latte Art đã trở nên rất phổ biến, bạn có thể dễ dàng thưởng thức một tách cà phê Latte được tạo hình đẹp đẽ ở bất kỳ cửa hàng cà phê nào, và đôi khi nghệ thuật tạo hình Latte Art còn là một yếu tố để đánh giá tay nghề và kinh nghiệm của Barista. Một cửa hàng cà phê có thể không cần thiết phải trang trí tách cà phê bằng nghệ thuật tạo hình, nhưng sử dụng nghệ thuật tạo hình như Latte Art sẽ giúp cửa hàng mang lại ấn tượng và thu hút khách hàng nhiều hơn.
[crp]
Nội dung chính
Lịch sử hình thành của Latte Art
Có rất nhiều giả thuyết về nguồn gốc thật sự của Latte Art, nhưng theo dòng thời gian, thì cà phê Latte là một phần của ẩm thực Châu Âu trong thế kỷ 17 và được bắt nguồn từ nước Ý. Vốn chỉ là cà phê đậm đặc thông thường, nhưng những người pha chế cà phê cảm thấy nhàm chán với một tách cà phê đơn điệu, họ dùng sữa bọt rót lên ly cà phê và bắt đầu thấy thích thú với hình dáng sữa loang trên mặt cà phê. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa thật sự xuất hiện nghệ thuật tạo hình cho cà phê.
Tại các cửa hàng cà phê ở các nước khác hầu như không phục vụ loại đồ uống này mãi cho đến thế kỷ 20. Latte Art được phát triển ở thành phố Seattle thuộc tiểu bang Washington vào những năm 80-90 của, sau đó phổ biến rộng rãi hơn nhờ David Schomer – Ông là người tiên phong trong việc sử dụng microfoam (bọt sữa mịn) để tạo hình cho tách cà phê. Từ đây, các chuỗi cửa hàng cà phê địa phương như Starbucks, Uptown Espresso và Caffe Ladro bắt đầu tiếp nối và áp dụng nghệ thuật tạo hình Latte Art, để các nhân viên của mình cùng chia sẻ đam mê nghệ thuật thông qua việc pha chế cà phê. Dần dần, David Schomer đã phát triển và xây dựng khóa học “Caffe Latte Art”, lan tỏa nghệ thuật Latte Art đến nhiều cửa hàng cà phê, nhà hàng và khách sạn trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Cách đánh bọt sữa mịn đúng kỹ thuật cho Latte Art
Để tạo được bọt sữa mịn hoàn hảo cho Latte Art, bạn nên bắt đầu bằng cách làm lạnh sữa trước khi đánh và sử dụng sữa thành trùng để đạt được chất lượng bọt sữa đúng chuẩn nhất. Nguyên do là vì sữa thanh trùng là sữa bò nguyên chất, loại sữa này có hàm lượng chất béo tương đối cao nên có thể khiến bọt sữa được đánh đạt độ mịn phù hợp, vững cấu trúc có thể giúp Barista tạo hình theo ý muốn. Không nên sử dụng sữa tiệt trùng vì trong quá trình đánh sữa sẽ làm giải phóng các phân tử protein, khiến sữa không còn tạo bọt được nữa.
Bạn cho sữa vào bình/ cốc chuyên dụng, sau đó đặt vòi steam vào trong để bắt đầu đánh sữa. Chú ý chỉ nên đặt vòi steam vào khoảng 1cm, nếu trong quá trình đánh bạn thấy xuất hiện các bọt bong bóng lớn, điều đó có nghĩa là bạn đã dìm vòi steam quá sâu và cần điều chỉnh lại cho đúng khoảng cách. Ngoài ra, bạn cũng nên xả hơi vòi steam đến khi chỉ còn lại hơi nước và loại bỏ các cặn sữa còn tồn đọng trước khi đánh sữa.
Khi thực hiện thao tác đánh sữa, bạn phải giữ bình thẳng đứng và đặt vòi steam nghiêng 30 độ so với mặt sữa rồi mới khởi động vòi steam. Chính hơi nước bị nén bởi áp suất qua các lỗ trên đầu hơi sẽ khiến sữa được đánh bắt đầu chuyển động theo hình xoáy tạo ra những tiếng “xoẹt xoẹt”, lúc này bạn điều chỉnh hạ bình sữa xuống vừa phải nhằm tạo nhiều bọt khí. Cho đến khi sữa trong bình đạt nhiệt độ từ 140F – 180F thì ngừng tạo bọt, lúc này lớp bọt sữa đã đạt mức thích hợp để bắt đầu tạo hình.
Lưu ý khi thực hiện tạo hình Latte Art
Việc tạo hình cho tách cà phê không chỉ cần Barista ghi nhớ và hiểu kỹ thuật thực hiện mà còn phải có kinh nghiệm, thành thục và cả sự khéo léo, bởi nếu chỉ cần điều chỉnh sai lực tay khi đổ sữa, hay đặt bình sai khoảng cách cũng sẽ có thể làm hỏng hình ảnh đang được vẽ trên tách cà phê. Do đó, Barista phải vô cùng chú ý đến các yếu tố như độ cao, vị trí, tốc độ hay kích thước của dòng sữa để thực hiện tạo hình Latte Art đúng thao tác.
Tạo góc vuông giữa bình đựng và cốc: Giữ cốc song song với bạn theo đường AB và cầm bình đổ sữa theo đường CD sao cho hai đường này vuông góc với nhau khi bạn bắt đầu thực hiện đổ sữa. Điều này sẽ giúp cho kỹ thuật đổ sữa của bạn có thể thuận tiện chuyển động trong phạm vi thoải mái hơn. Đồng thời, cũng luôn phải đảm bảo giữ bình và cốc theo chiều vuông góc trong suốt thời gian thao tác đổ sữa, như vậy sẽ cho ra hình vẽ đẹp hơn.
Nâng cao và chậm rãi, hạ thấp và dứt khoát: Đặt cốc hơi nghiêng một chút sao cho lòng cốc hướng vào cơ thể bạn, bắt đầu đổ sữa với độ dày bằng khoảng một cây bút chì và cách 10-13cm so với bề mặt cà phê espresso, đồng thời đổ với tốc độ chậm rãi và luôn giữ dòng sữa được đổ vào giữa cốc. Với độ cao và tốc độ như vậy sẽ giúp bạn có thể dễ dàng hòa lẫn sữa vào cà phê espresso.
Khi hỗn hợp sữa và cà phê espresso bắt đầu đầy gần đến miệng cốc, lúc này bạn hạ bình xuống thấp từ từ (nhưng không chạm hẳn vào cốc) và nghiêng bình đổ sữa với tốc độ nhanh hơn so với ban đầu. Thu nhỏ khoảng cách sẽ giúp sữa không bị chìm xuống bề mặt cà phê, và di chuyển với tốc độ nhanh sẽ giúp sữa chảy ra nhiều hơn để không bị ngắt quãng khi đang tạo hình. Ngoài ra, đừng quên nghiêng cốc trở lại song song với sàn nhà khi bạn bắt đầu đẩy tốc độ đổ sữa.
Không nên di chuyển quá nhanh: Khi tạo hình cho tách cà phê, bạn sẽ phải di chuyển bình qua lại, hoặc thậm chí là “lắc” bình để điều khiển dòng sữa thành hình mong muốn. Tuy nhiên, không nên di chuyển quá nhanh hoặc “lắc” bình quá mạnh, thay vào đó, hãy nghĩ bạn đang phác họa những nét nhỏ trên một tờ giấy, sử dụng lực tay vừa phải và chuyển động nhẹ nhàng qua lại một cách ổn định để giữ cho khoảng cách giữa các đường vẽ đều với nhau. Kiểm soát tốt tốc độ và dòng chảy khi đổ sữa sẽ giúp bạn tạo được nhiều kiểu hình vẽ đẹp mắt hơn.
Kết thúc dứt khoát: Với hầu hết các hình vẽ, bạn sẽ phải cho dòng sữa “cắt” qua hình vẽ để kết thúc quá trình tạo hình. Thao tác này tuy đơn giản nhưng nếu không được thực hiện đúng sẽ khiến toàn bộ nỗ lực của bạn từ đầu đến giờ trở nên vô nghĩa. Do đó, bạn phải thực hiện một cách dứt khoát, kéo thẳng một đường từ vị trí hiện tại của dòng sữa sang phía đối diện nhằm tạo sự cân xứng, và nâng cao bình từ từ để kết thúc nhưng không quá cao để tránh làm chìm hình vẽ xuống bề mặt cà phê.
Nghệ thuật tạo hình Latte Art ngày càng được sáng tạo với nhiều ý tưởng và hình vẽ khác nhau, tạo nên thế giới Latte Art vô cùng đa dạng và đầy tính thẩm mỹ. Việc tạo hình cà phê không phải kỹ thuật đơn giản mà chỉ cần bạn luyện tập trong một tuần hay một tháng đã thành công ngay được. Thậm chí, với những Barista chuyên nghiệp cũng phải mất rất nhiều thời gian, nỗ lực luyện tập hàng nghìn lần mới có thể thành thục và hoàn thiện kỹ thuật này. Do đó, đừng vội nản lòng nếu bạn gặp khó khăn trong thời gian đầu tiếp xúc với “bộ môn nghệ thuật” này, một khi luyện tập đủ nhiều, nắm rõ các nguyên tắc tạo hình thì rồi bạn sẽ làm được thôi.
