Ray Kroc không phải là cha đẻ của thương hiệu đình đám McDonald’s.Cha đẻ của thương hiệu này là 2 anh em Richard và Maurice McDonald. Ray Kroc chỉ là người mang thương hiệu này đến hơn 119 quốc gia, với khoảng 36.000 cửa hàng trên toàn thế giới như chúng ta biết ngày nay.
Ray Kroc sinh ra ở Oak Park, Illinois, Mỹ vào ngày 5/10/1902, là con cả trong một gia đình 3 anh em.
Ngay từ nhỏ Ray Kroc đã có hứng thú và tỏ ra có năng khiếu với những công việc liên quan đến kinh doanh. Từ khi học cấp 1, trong khi bạn bè cùng trang lứa đang tuổi ăn tuổi chơi, thì ông đã bắt đầu công việc kinh doanh quầy nước chanh ngay trước cửa nhà.
Năm 14 tuổi, Ray Krock cùng 2 người bạn mở một cửa hàng bán các bài nhạc nhưng nhanh chóng đóng cửa sau vài tháng. Sau đó, cậu bé làm việc tại cửa hàng soda của chú, bán kem và đồ ăn vặt.
Năm 17 tuổi sau thời gian phục vụ trong quân đội ( Ray khai gian tuổi để nhập ngũ), Ray quay trở lại trường học nhưng nhanh chóng bỏ dỡ để tiếp tục đam mê bán hàng và thử bán đủ thứ, từ bất động sản tại Fort Lauderdale cho đến phụ kiện của nữ giới và đồ trang trí, cậu còn có thời gian làm ở thị trường chứng khoán New York, lo việc đọc băng ghi giá và dịch các biểu tượng. Ở tuổi 21, Ray trở thành nhân viên bán hàng tại công ty cốc giấy Lily Tulip, với năng khiếu bán hàng thiên bẩm Ray nhanh chóng trở thành nhân viên bán hàng xuất sắc nhất công ty.
Năm 1939, Ray Kroc gặp Earl Prince – người phát minh ra loại máy pha chế milkshake (sữa lắc) có tên Multimixer có khả năng làm 5 cốc 1 trong 1 lần, tăng tốc độ lên gấp 5 lần so với các loại máy cùng thời.
Nhận ra tiềm năng của loại sản phẩm đột phá này, Ray quyết định bỏ sự nghiệp bán cốc giấy và bắt đầu thành lập công ty Prince Castle Sales ở tuổi 37.
Công ty làm ăn khá phát đạt, ông bán được 8.000 máy cho các nhà hàng và quán giải khát, kiếm được khoảng 25.000 USD. Nhưng đến những năm 1950, đời sống Mỹ thay đổi nhanh chóng, người dân chuyển từ thành thị về những khu ngoại ô. Các quán giải khát vì thế mà phải đóng cửa, mất khách hàng nên doanh số ngày càng giảm.
Trong bối cảnh công việc làm ăn ngày càng sa sút, Ray ngạc nhiên khi thấy một nhà hàng nhỏ ở San Bernardino, California, vẫn đặt 8 máy, tức cần làm đến 40 cốc sữa lắc một lần. Điều này đã thôi thúc ông tìm đến cửa hàng của 2 anh em nhà Richard và Maurice McDonald.
McDonal’s không có chỗ ngồi trong nhà, khách tự phục vụ, và thực đơn chỉ giới hạn ở 5 món: bánh kẹp phô mai, bánh hamburger, khoai tây chiên, đồ uống và sữa lắc. Nó thật sự khác biệt so với những cửa hàng cùng thời với bàn ăn, phục vụ và những thực đơn phong phú. Nhưng tất cả sự đơn giản ấy tạo nên một dây chuyền hiệu quả đến ngạc nhiên, từ lúc khách gọi đồ đến khi đồ ăn ra chỉ chưa đầy một phút. Quá ấn tượng với mô hình kinh doanh đặc biệt này, Ray Kroc đã đề nghị được trở thành người đại diện và độc quyền bán phương pháp của McDonald’s. Khi ấy Ray đã 52 tuổi, bị tiểu đường và viêm khớp nhưng ông biết rằng mình không thể bỏ lỡ cơ hội này.
Tháng 4/1955 tại khu ngoại ô Des Plaines, Illinois, Ray Kroc mở cửa hiệu McDonald’s đầu tiên của mình và lấy đó làm chuẩn mực để giới thiệu mô hình này đến khắp cả nước.
Cũng trong giai đoạn này, vấn đề phát sinh khi trước đó anh em McDonald’s đã bán bản quyền sử dụng cái tên McDonald’s cho một công ty khác trước đó. Đang nợ nần chồng chất vì việc xây nhà hàng, Ray giờ phải bỏ ra 25.000 USD để mua quyền lại từ công ty kem Frejlack.
Theo như thỏa thuận của Ray với anh em nhà McDonald, với mỗi vụ nhượng quyền, Ray thu được 1,9% tổng doanh thu nhưng phải trả cho anh em McDonald 0,5%. Chính vì vậy, ngay trong năm đầu tiên dù thực hiện thành công 18 thương vụ nhượng quyền, nhưng ông nhận ra số tiền nhận được đủ để trang trải các chi phí.
Định hướng phát triển của McDonald’s thay đổi khi Ray gặp Harry Sonnenborne, một thiên tài về tài chính, và người này chỉ ông cách kiếm tiền không phải nhờ bán bánh hamburger, mà bằng cách bán bất động sản.
Ray thành lập tập đoàn nhượng quyền thương mại Franchise Realty (tiền thân của tập đoàn McDonald’s), để mua hoặc thuê lại mảnh đất làm địa điểm xây tất cả các nhà hàng McDonald’s.
Theo báo của của Janney Capital Markets: Tổng doanh thu mỗi năm cho một cơ sở được nhượng quyền là khoảng 2,7 triệu USD, với 1,7 triệu USD lợi nhuận gộp sau khi tính đến chi phí thực phẩm và giấy ăn. Trừ đi các khoản chi phí khác như tiền thuê địa điểm, lương, quảng cáo, khuyến mại, vật tư vận hành, bảo hiểm, … lợi nhuận trung bình chỉ còn khoảng 154.000 USD một năm cho một bên nhận quyền.
Theo đó chi phí cho việc thuê cửa hàng mà mỗi cơ sở được nhượng quyền phải trả cho McDonald’s chiếm khoảng 22% lợi nhuận gộp trung bình hàng năm.
Thay đổi hướng đi tập trung vào bất động sản giúp công ty này giảm được số thuế phải đóng. Bởi theo IRS (Cơ quan quản lý thuế của Hoa Kỳ) cho phép các chủ bất động sản trích khấu hao từ tiền thuê chịu thuế.
Khác với nhiều tài sản cố định sẽ bị khấu hao sau thời gian sử dụng, giá trị bất động sản thì ngày càng tăng giá, điều này có nghĩa là giá trị tài sản thế chấp bất động sản của công ty này cũng đã tăng lên.
Trong năm 2016, McDonald’s đã ghi nhận mức khấu hao là 1,39 tỷ USD, nhưng không rõ bao nhiêu trong số đó là khoản khấu hao từ bất động sản cho các thương hiệu được nhượng quyền thuê lại
Chính vì vậy, số lượng nhà hàng được nhượng quyền tăng lên nhanh chóng, trong khi đó những nhà hàng do chính công ty này điều hành đã giảm đáng kể trong thập kỷ qua.
Khoảng 85% các nhà hàng của McDonald’s vào năm 2016 được đại diện bởi các cơ sở nhượng quyền thương mại.
McDonald’s duy trì khoảng 82% doanh thu từ các cơ sở được nhượng quyền, so với chỉ khoảng 16% doanh thu từ các địa điểm hoạt động do chính công ty này điều hành.
Ray vô cùng cần thận trong việc lựa chọn người nhượng quyền. Thậm chí ông còn mở đại học Hamburger ở Elk Grove, Illinois cung cấp khóa đào tạo trong ngành hamburgerology với chuyên ngành là khoai tây chiên. (Hiện tại, mỗi năm có hơn 7.500 sinh viên theo học tại đây và đến nay tổng cộng trường có hơn 80.000 người tốt nghiệp).
Công việc làm ăn vô cùng thuận lợi, nhưng vấn đề lại nảy sinh khi Ray liên tục bất đồng với anh em nhà McDonald khi muốn thay đổi công thức ban đầu. Quá mệt mỏi, năm 1961 ông mua lại McDonald’s với giá 2,7 triệu USD để có thể một mình kiểm soát tất cả mọi thứ.
Mặc dù vậy, một lần nữa ông lại phạm sai lầm khi trong hợp đồng không bao gồm nhà hàng McDonald’s đầu tiên ở California. Ray yêu cầu Richard và Maurice đổi tên nhà hàng này thành The Big M (vì ông sở hữu cái tên McDonald’s). Để trả đũa, ông mở một nhà hàng McDonald’s ngay gần đó để cạnh tranh trực tiếp với the Big M, đây là nguyên nhân dẫn tới việc The Big M cuối cùng cũng phải đóng cửa sau 6 năm hoạt động. Chính hành động này đã biến Ray trở thành tội đồ, và bị “buộc tội” cướp trắng đứa con tinh thần của McDonald.
Dù đúng dù sai, dù bị chỉ trích như thế nào người ta vẫn không thể ngừng ngưỡng mộ những điều mà Ray Kroc đã làm được cho McDonald’s. Chỉ 4 năm lèo lái, McDonald’s đã xuất hiện ở 44 tiểu bang Hoa Kỳ với hơn 700 nhà hàng. Và là công ty thức ăn nhanh đầu tiên được niêm yết trên sàn chứng khoán và đưa Ray trở thành triệu phú ở tuổi 63.
Vào những năm 1970, McDonald’s là công ty cung cấp thực phẩm lớn nhất ở Mỹ. Khi ông qua đời ngày 14/1/1984, trung bình cứ 17 giờ một nhà hàng McDonald’s mới lại mọc lên. 10 tháng sau đó, McDonald’s bán chiếc burger thứ 50 tỷ của mình
Đến nay, McDonald’s là một tập đoàn kinh doanh hệ thống nhà hàng thức ăn nhanh với khoảng 36.000 nhà hàng tại 119 quốc gia, và là chuỗi nhượng quyền có nhiều cửa hàng nhất hiện nay, phục vụ 43 triệu lượt khách mỗi ngày dưới thương hiệu riêng của mình.
Có thể bạn quan tâm: Nếu có thể làm việc giống anh chàng đầu bếp này, bạn chắc chắn sẽ thành công! Thạc sĩ Việt mang 2 tỷ đồng đi bán bún, phở ở Hàn Quốc
