Kinh Doanh Theo Trend: Người Thu “Quả Ngọt”, Kẻ Nếm “Trái Đắng”

Từ đầu năm đến nay, ngành F&B liên tục chứng kiến sự xuất hiện của hàng loạt trào lưu ăn uống mới, kéo theo các chủ quán cũng ồ ạt kinh doanh theo trend để thu hút khách hàng. Rõ ràng, nhờ chạy theo trend mà không ít hàng quán “ăn nên làm ra”, thậm chí là nhân đôi nhân ba doanh thu mỗi ngày. Song thực tế, vẫn có những người nếm phải “trái đắng”, kinh doanh thất bại, rồi ôm nợ vào thân cũng chỉ vì chạy theo trend. 

1. Kinh doanh theo trend: Xu hướng tất yếu, hợp thời…

Không phải ngẫu nhiên mà kinh doanh theo trend bỗng trở thành từ khóa hot với ngành F&B trong thời gian qua. Bởi lẽ ai cũng đều có thể nhìn thấy kinh doanh theo trend mang lại tiềm năng “làm giàu” lớn như thế nào cho các quán xá. Chẳng hạn như kinh doanh theo trend rất linh hoạt, đa dạng, cho phép các hàng quán có thể liên tục làm mới trải nghiệm cho khách, dễ dàng mở rộng phạm vi tiếp cận của mình, tiết kiệm chi phí quảng bá, đòi hỏi vốn đầu tư thấp, thời gian hoàn vốn nhanh, cùng cơ hội kiếm doanh thu khủng, lợi nhuận cao,… 

Từ những lợi ích này có thấy các hàng quán hầu như không hề bỏ lỡ trend nào, cho dù trà mãng cầu, cà phê muối, trà chanh giá tay, bánh đồng xu, hay trà sữa nướng Vân Nam,… chỉ cần có trend ăn uống mới vừa “phất” lên thì ngay lập tức sẽ có hàng quán kinh doanh theo. Điều này đã hình thành cho các chủ quán phần nào thói quen quan sát và cập nhật sự thay đổi trong sở thích, thị hiếu của khách hàng để nhanh nhạy đón đầu bất cứ xu hướng mới nào. 

Đặc biệt với những người trẻ mê kinh doanh, muốn kiếm tiền sẽ là nhóm theo dõi tích cực nhất nhờ tận dụng lợi thế thành thạo công nghệ, phương tiện truyền thông của mình. Chính kinh doanh theo trend đã nói lên tính nhạy bén, năng động và nhanh nhạy nắm bắt xu hướng của những người trẻ. Họ biết tâm lý của người khác muốn gì, thích gì, cần gì, đang tập trung vào trend nào, từ đó chớp thời cơ, nắm lấy cơ hội, và “tranh thủ” trào lưu để kiếm thêm thu nhập.

Tuy nhiên, mọi sự việc bao giờ cũng đều có hai mặt, nhiều cơ hội thì cũng lắm cạm bẫy, và kinh doanh theo trend cũng không ngoại lệ khi “kẻ khóc, người cười” đang là thực trạng diễn ra phổ biến trong ngành F&B hiện nay. Đúng như câu “lợi bất cập hại”, tưởng là có lợi nhưng thực ra cái hại còn lớn hơn mà nếu không thật sự cẩn trọng, tỉnh táo thì có thể nhận phải những hậu quả không lường được. 

2. “Thắng đậm, lỗ đau” đều từ kinh doanh theo trend 

2.1. Người “ăn nên làm ra” nhờ kinh doanh theo trend

Theo Dân Trí đưa tin, một tiệm bánh tại huyện Gia Lâm, Hà Nội đã kiếm được 50 triệu đồng/ngày nhờ nhanh nhạy đón đầu trend kinh doanh bánh đồng xu. Chủ tiệm chia sẻ, trung bình mỗi ngày chị bán khoảng 1.500 bánh, tương đương doanh thu hơn 50 triệu đồng. Không chỉ vậy, bắt đầu từ một điểm bán duy nhất, khi trend “đạt đỉnh” chị còn phải mở thêm chi nhánh mới để đáp ứng lượng khách đông đảo. “Tôi cứ mở chi nhánh nào là “vỡ trận” bán bánh chi nhánh ấy… vì khách quá đông” – chủ tiệm bánh tại Hà Nội cho biết. 

Mức lợi nhuận cao như vậy ngoài lợi thế trend đang được nhiều người săn đón thì còn đến từ cost bánh khá thấp. Tất cả những gì chủ quán cần chuẩn bị chỉ là những nguyên liệu đơn giản như bột mì, trứng, sữa tươi, phô mai, và một số gia vị nêm nếm khác không đáng kể. Những nguyên liệu này đều dễ tìm, có giá thành khá rẻ, nếu như nhập hàng với số lượng lớn thì còn có thể tiết kiệm thêm chi phí thực phẩm. 

Khoản đầu tư cao nhất có lẽ là máy nướng bánh. Tuy nhiên, với giá bán từ 25.000 – 50.000 đồng/chiếc và trung bình mỗi ngày bán hơn trăm chiếc, thì việc thu hồi vốn nhanh chóng và kinh doanh có lời khá dễ dàng. Chưa kể, nếu mở tiệm tại những khu vực có lưu lượng khách đông hoặc bán tại nhiều chi nhánh, nâng số lượng bánh bán được mỗi ngày lên hơn 1000 chiếc thì doanh thu 50 triệu như chủ tiệm tại Hà Nội hoàn toàn có khả năng. 

Ngoài nâng cao doanh thu, kinh doanh theo trend còn là cơ hội khởi nghiệp cho những ai muốn bước chân vào ngành F&B. Đơn cử như anh Hoàng Thế Hảo, sinh năm 1991, quê Hà Giang – chủ quán của một trong những quán kinh doanh trà chanh giã tay đầu tiên tại Hà Nội. Anh Hảo chia sẻ, trước đây, anh làm nhiều công việc khác nhau từ giao hàng, kinh doanh giày, mở quán phở,… nhưng thu nhập không ổn định. Sau đó, nhờ một cơ duyên tình cờ mà anh Hảo biết món trà chanh giã tay thông qua mạng xã hội và quyết định mở quán với số vốn ít ỏi của mình.

“Khi thấy chưa có nhiều người làm món đồ uống này, hoặc có làm mà chưa nổi bật, tôi quyết định dùng số vốn 7 triệu đồng để khởi nghiệp mở quán trà chanh giã tay”, anh Hảo cho biết.

Gọi là quán, nhưng thực tế đó chỉ là một chiếc xe đẩy nhỏ dựng bên đường với vài chiếc bình lắc, thùng đá, và ly cốc đơn giản. Dù vậy, mỗi tối, anh Hảo vẫn có thể bán được cả trăm cốc trà chanh nhờ hiệu ứng đám đông và cách pha chế độc đáo của món thức uống này. Số lượng khách xếp hàng trước chiếc xe đẩy nhỏ của anh Hảo ngày càng đông, vào giờ cao điểm từ 19h30  đến 22h30 thì lúc nào cũng có trên 10 người xếp hàng chờ mua. 

2.2. Kẻ nếm “trái đắng”, rước nợ vào thân

Không thể phủ nhận những tiềm năng mà kinh doanh theo trend có thể đem lại cho các chủ quán. Thế nhưng đồng thời, không phải ai cũng đều có thể hưởng được “trái ngọt” bằng cách chạy theo xu hướng. Thậm chí, có người còn ôm giấc mộng làm giàu, bỏ công việc ổn định, dốc tiền kinh doanh “đu trend” kiếm lời, để rồi rơi vào cảnh khóc dở mếu dở khi những món “mì ăn liền” này trở nên nguội lạnh. 

Vẫn là trend kinh doanh bánh đồng xu, nếu chủ tiệm bánh ở huyện Gia Lâm có thể kiếm hơn 50 triệu đồng/ngày, thì với chủ tiệm bánh trên phố Phạm Ngọc Thạch (quận Đống Đa) lại thua lỗ đến gần trăm triệu đồng. Theo đó, chủ quán đã bỏ ra gần 40 triệu đồng nhập ba chiếc máy nướng bánh vào thời điểm loại bánh này đang “hot” nhất, thêm tiền thuê cửa hàng, mua nguyên vật liệu, thuê nhân công, anh tốn kém ngót nghét trăm triệu.

Đầu tư là vậy, nhưng cũng chỉ được trong thời gian đầu, “Chỉ sau khoảng 1 tháng, lượng bánh bán ra trong ngày bắt đầu sụt giảm đột ngột. Từ 300-400 chiếc/ngày giảm xuống còn 200, rồi 100 và đến bây giờ chỉ khoảng vài chục chiếc. Hôm nào kém may mắn, cả cửa hàng chỉ bán được khoảng 16 chiếc mỗi ngày” – ông chủ này cho biết. Thế nhưng dù ế ẩm, anh vẫn cố gắng cầm cự vì mặt bằng kinh doanh đã thuê dài hạn, giờ đành cố xoay xở để vớt vát lại vốn, vì tiền vốn cũng là tiền đi vay mượn nên anh phải lo trả nợ.

Anh Trần Hải, chủ quán cà phê Bụi (phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM) cũng chia sẻ câu chuyện kinh doanh theo trend của mình. Sau khi thắng đậm với món cà phê muối trong suốt năm tháng liền, anh tự tin “đu trend” trà mãng cầu nhưng nhanh chóng thất bại vì không phù hợp với tệp khách hàng dù đầu tư truyền thông rất nhiều.

Chưa kể, anh còn đau đầu khi vội vàng xuống tiền chốt mua nhượng quyền thương hiệu kem, trà sữa Mixue, cái tên từng “làm mưa làm gió” trên thị trường suốt thời gian qua. Từ “mật ngọt” bỗng hóa “bẫy ruồi”, các cửa hàng Mixue giờ đây đều đang chật vật “gồng lỗ” vì bị công ty mẹ ép bán giá rẻ, cộng thêm áp lực cạnh tranh đến từ chính hệ thống và các thương hiệu khác khiến công việc kinh doanh trở nên “nghẹt thở”. Điều này khiến mục tiêu hoàn vốn của anh kéo dài, dòng tiền thu về khó khăn hơn.

“Rõ ràng chạy theo xu hướng, trào lưu không phải lúc nào cũng thắng. Nó tùy thuộc vào độ nhạy của người kinh doanh cũng như sự phù hợp với tệp khách hàng của quán” – anh Hải đúc kết. 

3. Kinh doanh theo trend có thật sự “trải đầy hoa”?

Thực tế, từ đầu năm đến nay, ngành F&B đã chứng kiến hàng loạt trend ăn uống gây bão lần lượt ra đời như cà phê muối, gỏi gà măng cụt, trà mãng cầu, bánh đồng xu phô mai, bánh canh phồng tôm,… Tuy nhiên, tất cả các trend này đều có chung số phận “bạo phát, bạo tàn” khi tuổi thọ chỉ có thể kéo dài từ vài tuần đến một tháng, rất ít trend có thể trụ vững qua khoảng thời gian này, kéo theo những cửa tiệm kinh doanh nhờ trend cũng rơi vào cảnh “sớm nở tối tàn”.

Có thể thấy, cùng sự phát triển của các phương tiện truyền thông, chỉ cần một bài đăng được “viral” thì bất kỳ trải nghiệm ăn uống nào cũng đều có thể “phất” lên thành trào lưu được người người săn đón. Vậy nhưng chỉ sau một thời gian ngắn đều dần hạ nhiệt, thậm chí có những trend vừa “đạt đỉnh” đã lập tức “nhường ngôi” khi có trend mới hơn xuất hiện. 

Đơn cử có thể kể đến món trà chanh giã tay trong tháng trước vẫn còn là “on top trending” khiến giới trẻ phải xếp hàng dài chờ mua, thế nhưng chưa kịp hạ nhiệt thì trào lưu mới đã “soán ngôi” như trà sữa nướng Vân Nam hay mì tôm thanh long. Có cầu ắt có cung, các chủ cửa hàng cũng phải cập nhật xu hướng mới để phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Nhiều cửa hàng kinh doanh theo trend chưa kịp kiếm lời đã phải tìm cách thanh lý vật dụng để tiếp tục “đu trend” mới. 

Điều này cho thấy việc kinh doanh theo trào lưu có thể kiếm lời rất nhanh nhưng không phải ai cũng thành công. Bởi bản chất xu hướng hay trào lưu thường chỉ tồn tại trong một thời gian, vòng đời nhất định. Những người tạo ra món theo trend sẽ kiếm được lợi nhuận cao trong thời gian đầu. Sau đó, nhiều người khác bắt chước, sao chép cách thức kinh doanh, dẫn đến việc cung vượt hơn cầu, làm cho món theo trend bị thoái trào.

Do vậy, để duy trì và phát triển lâu dài, người kinh doanh cần có sự chọn lọc cẩn thận, tránh bắt trend “vô tội vạ” và phải biết thẩm định xu hướng đó kéo dài bao lâu để đo lường mức độ đầu tư của mình. Hơn hết, thay vì chỉ mải chạy theo trend của người khác, các thương hiệu, chủ kinh doanh nên chủ động tạo ra sản phẩm gây sự tò mò và có chất riêng, đồng thời có thể đem lại giá trị vượt trội, rõ ràng cho khách hàng khi trải nghiệm. Sự sáng tạo và khác biệt chính là chìa khóa thu hút và giữ chân khách hàng hiệu quả nhất. 

Cuộc tranh đua kinh doanh theo trend chưa bao giờ kết thúc, ngược lại còn đang ngày càng mạnh mẽ hơn với sự hỗ trợ của phương tiện truyền thông. Trước tình hình này, thay vì chỉ biết “đổ xô” chạy theo trend một cách thiếu tính toán, các chủ kinh doanh cần tỉnh táo để có thể đưa ra các quyết định đúng đắn và có lợi nhất cho hoạt động kinh doanh của mình.